Publikacje

Książki

Polski film dokumentalny po 2005 roku. Koncepcje i doświadczenia

(2023)
Cała książka w wolnym dostępie:
https://wuw.pl/data/include/cms//Polski_film_dokumentalny_Kopczynski_Krzysztof_2023.pdf

Zebrane w książce teksty są podsumowaniem pracy autora jako producenta filmów dokumentalnych (1995–2016). W publikacji omówiona została sytuacja na rynku filmowym w latach 2005–2022, po wejściu w życie Ustawy o kinematografii, na mocy której powstał Polski Instytut Sztuki Filmowej. Autor analizuje mechanizmy funkcjonujące w środowisku twórców i podkreśla, że osiągnięcie sukcesu wymaga współpracy z innymi podmiotami, m.in. osobami badającymi rynek czy piszącymi o filmach. Zgodnie z podejściem prezentowanym przez badacza, ważnym elementem przedmiotowego statutu filmów dokumentalnych jest dialog z widzami – film powinien być traktowany jako narzędzie komunikacji.

Paradygmat polskiego romantyzmu w uniwersum filmowym

(2021)

Recenzje książki: Marcin Maron, Paradygmat polskiego romantyzmu w uniwersum filmowym, „Ekrany” 2022 nr 4 (64); Magdalena Podsiadło-Kwiecień, Myślenie filmem, czyli korekta paradygmatu romantycznego, „Kwartalnik Filmowy” 2022 nr 118; https://doi.org/10.36744/kf.1175; Jakub Rawski, Romantyzm – kino – Janion. Omówienie książki Krzysztofa Kopczyńskiego „Paradygmat polskiego romantyzmu w uniwersum filmowym” , „Studia Filmoznawcze” 43, Wrocław 2023; https://doi.org/10.19195/0860-116X.43.4

Dybuk. Opowieść o nieważności świata

(2017, współautorka Anna Sajewicz)

Tam, gdzie znajduje się grób Nachmana, jest raj, ale zaledwie metr dalej – już piekło..
Humań – miasto w sercu „świętej ziemi kozaków”. Największym powodem do dumy jest tu pochwała: „Rośnie z ciebie prawdziwy Kozak!”. Za punkty orientacyjne miasta służą kopuły cerkwi.
Ale jest tu też grób cadyka Nachmana, ostatniego wielkiego mistyka judaizmu. Pochowano go na cmentarzu ofiar masakry z 1768 roku. Watażkowie, uznawani dziś za ukraińskich bohaterów narodowych, wymordowali wtedy żydowskich mieszkańców w imię niepodległości Ukrainy.

Co roku do Humania zjeżdżają tysiące religijnych Żydów, by przy grobie cadyka świętować Nowy Rok i odprawić taszlich, obrzęd oczyszczenia z grzechów poprzez kąpiel w jeziorze.
Niespodziewanie na brzegu jeziora, w miejscu modlitw wyznawców judaizmu i schadzek lokalnej młodzieży, pojawia się krzyż…
Do książki został dołączony film dokumentalny Krzysztofa Kopczyńskiego „Dybuk. Rzecz o wędrówce dusz”.

Pozostałe książki autorstwa lub pod redakcją Krzysztofa Kopczyńskiego:

  • 2003 – Od romantyzmu ku erze nowych mediów; Wydawnictwo Austeria, Kraków, ISBN 83-89129-35-3
  • 2002 – Przyszłość Mediów. Almanach. Z. 1: Materiały z konferencji „Czy media publiczne w Europie Środkowo-Wschodniej mają przyszłość/The public media in Central and Eastern Europe. Do they have a future”, Warszawa, ISBN 83-918432-0-3 (redakcja – wspólnie z Dorotą Roszkowską)
  • 1994 – Mickiewicz i jego czytelnicy. O recepcji wieszcza w zaborze rosyjskim w latach 1831–1855; Wydawnictwo Semper, Warszawa, ISBN 83-85810-32-3
  • 1990 – Język Cypriana Norwida. Materiały z konferencji zorganizowanej przez Pracownię Słownika Języka Norwida w dniach 4–6 listopada 1985 roku, Warszawa, ISBN 83-230-0269-X (redakcja – wspólnie z Jadwigą Puzyniną)
  • 1990 – Przed przystankiem Niepodległość. Paryska „Kultura” i kraj w latach 1980–1989, Warszawa, Biblioteka „Więzi”, ISBN 83-85124-48-9
  • 1988 – Marek Hłasko, Piękni, dwudziestoletni, Wydawnictwo CDN (opracowanie i wstęp pod pseudonimem Konrad Piwnicki)
  • 1985 – Czesław Miłosz, Poszukiwania. Wybór publicystyki rozproszonej, Wydawnictwo CDN (wybór, redakcja i wstęp pod pseudonimem Konrad Piwnicki)

Artykuły

  • Religious and quasi-religious attitudes in four Polish documentaries from 2008–2019, „Images. The International Journal of European Film, Performing Arts and Audiovisual Communication” 2021 nr 30 (39), cały tekst w wolnym dostępie: https://pressto.amu.edu.pl/index.php/i/article/view/30639
  • Nowe tendencje w dystrybucji filmów dokumentalnych w Polsce końca II dekady XXI wieku. W: Dystrybucja filmowa. Od kina do streamingu, red. Sławomir Rogowski, Anna Wróblewska, Warszawa 2020
  • Kreatywny punkt widzenia w polskim filmie dokumentalnym (2000-2018), „Kultura i Edukacja” 2019 nr 3
  • „Nie trzeba kłaniać się okolicznościom”. Norwidowskie przestrogi i wizja Marca 1968 roku w kilku filmach dokumentalnych. W: Rok 1968: Kultura, sztuka, polityka, red. Piotr Zwierzchowski, Daria Mazur, Joanna szczutkowska, Bydgoszcz 2019
  • Filmy dokumentalne na festiwalach – w Polsce i na rynku międzynarodowym. W: Kultura produkcji filmowej: teorie, badania, praktyki, red. Artur Majer, Tadeusz Szczepański, Łódź 2019
  • O romantycznej ironii artystycznej z nieustającym odniesieniem do filmu polskiego (szkic problemu), „Pleograf. Kwartalnik Akademii Polskiego Filmu” 2018 nr 2
  • Koprodukcja międzynarodowa polskich filmów dokumentalnych w latach 2005–2015  (rekonesans). W: Kino polskie jako kino transnarodowe, red. Sebastian Jagielski, Magdalena Podsiadło, Kraków 2017
  • Horyzont oczekiwań odbiorcy w filmie dokumentalnym (rekonesans),”Forum Artis Rhetoricae” 2017 nr 3
  • Interaktywny film dokumentalny – historia i perspektywy rozwoju, „Media – Kultura – Komunikacja Społeczna” 2017 nr 2
  • W stronę dalekiego świata. Tematyka „egzotyczna” w polskim dokumencie pierwszej dekady XXI wieku. W:  Polski film dokumentalny w XXI wieku, red. Tadeusz Szczepański, Małgorzata Kozubek, Łódź 2016
  • Romantyczna synteza sztuk i język kina niemego. Uwagi po obejrzeniu zrekonstruowanego filmu „Pan Tadeusz”. W: „Pan Tadeusz”. Poemat – postacie – recepcja, red. Ewa Hoffmann-Piotrowska, Andrzej Fabianowski, Warszawa 2016
  • „Olśnienie w niespokojnym niebie wieszcza”. „Pan Tadeusz” Ryszarda Ordyńskiego (1928) –  perspektywa wirtualnego odbiorcy. W: Literatura a film. „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Zielonogórskiego. Seria Scripta Humana”, red. Dorota Kulczycka, Monika Hernik-Młodzianowska, Zielona Góra 2016
  • Polska produkcja dokumentalna z perspektywy II dekady XXI wieku (stan obecny i prognozy). W: Czeski i polski film dokumentalny w czasach europeizacji, red. Jadwiga Hučkova, Jan Křipač, Iwona Łyko, Praga – Kraków 2015 (po polsku i czesku)
  • Dystrybucja polskich filmów dokumentalnych w świecie – smuga cienia. W: Wokół zagadnień dystrybucji filmowej, red. Marcin Adamczak, Konrad Klejsa, Łódź 2015
  • O możliwości wykorzystania tradycji zespołów filmowych w rozwijaniu projektów filmów dokumentalnych w drugiej dekadzie XXI wieku. W: Idea zespołu filmowego. Historia i nowe wyzwania, red. Tadeusz Szczepański, Anna Pachnicka, Łódź 2013
  • Polski film dokumentalny w dobie konwergencji. W: Problemy konwergencji mediów, red. Michał Kaczmarczyk, Dariusz Rott przy współudziale Magdaleny Boczkowskiej, t. 1, Sosnowiec–Praga 2013
  • Widzieć, aby wiedzieć”. O filmie Marcela Łozińskiego „89 mm od Europy”. W: Pogranicze. Kresy, Wschód a idee Europy, idea i wstęp Jarosław Ławski, red. Anna Janicka, Grzegorz Kowalski, Łukasz Zabielski, Białystok 2013
  • Kinematograf”  Łozińskich, czyli ucieczka przed poznaniem. W: Kino, którego nie ma, red. Piotr Zwierzchowski, Dominik Wierski, Bydgoszcz 2013
  • Film, dzieło romantyczne i wirtualny odbiorca (na przykładach z Polskiej Szkoły Filmowej i kina moralnego niepokoju). W: Europejski kanon literacki. Dylematy XXI wieku, red. Elżbieta Wichrowska, Warszawa 2012
  • O narracji filmu dokumentalnego, „Studia Pragmalingwistyczne” r. III: 2011
  • Nowe zbliżenia do znanych biografii: „Honor Generała” Joanny Pieciukiewicz i „O moim ojcu” Bożeny Garus-Hockuby. W: Kino polskie wobec II wojny światowej, red. Piotr Zwierzchowski, Daria Mazur, Mariusz Guzek, Bydgoszcz 2011
  • O możliwości zastosowania kategorii wyobraźni romantycznej w rozważaniach o świecie mediów XXI wieku. W: Śladami romantyków. Profesorowi Zbigniewowi Sudolskiemu w osiemdziesiątą rocznicę urodzin, red. Edward Kasperski, Olaf Krysowski, Warszawa 2010
  • Śmietnik egzystencji (glosa do interpretacji fragmentów „Popiołu i diamentu”, „Zezowatego szczęścia” i „Wszyscy jesteśmy Chrystusami”), „Przegląd Humanistyczny” 2009 nr 5/6
  • O zmierzchu i przed świtem. Referat na sympozjum Stowarzyszenia Filmowców Polskich „Otwarcie na Europę. Koprodukcje zagraniczne w filmie dokumentalnym i animowanym” (Kraków 2007), „Kamera” 2007 z. 3
  • Kafka animowany. Glosa do interpretacji filmów Piotra Dumały i Zbigniewa Rybczyńskiego. W: Twórczość Franza Kafki. Tożsamość kulturowa i literacka, red. Daniel Kalinowski, Słupsk 2005
  • Dlaczego Sędzia nie chichocze? Glosa do interpretacji „Czerwonego”, „Kwartalnik Filmowy” 2004 nr 45
  • O medialnym kreowaniu wiary w utopię, „Zeszyty Europejskie” 2003 nr 17
  • Nowe media, media publiczne i szanse kultury/The new media, the public media and prospect for culture (wspólnie z Milką Jung). W: „Przyszłość Mediów. Almanach”. Z. 1: Materiały z konferencji „Czy media publiczne w Europie Środkowo-Wschodniej mają przyszłość/The public media in Central and Eastern Europe. Do they have a future”, red. Krzysztof Kopczyński, Dorota Roszkowska, Warszawa 2002
  • Policjanci i spiskowcy nad tekstem Dziadów (zabór rosyjski, 1831-1855). W: „Dziady” Adama Mickiewicza. Poemat – adaptacje – tradycje, red. Bogusław Dopart, Kraków 1999
  • Norwidowska „całość” i „sumienność” (rec. naukowa książki pod red. Jadwigi Puzyniny i Ewy Teleżyńskiej, Warszawa 1996)
  • Kraszewski i narodziny literatury masowej. W: Kraszewski – pisarz współczesny, red. Ewa Ihnatowicz, Warszawa 1996
  • Książę znad Sekwany i znad Wisły, „Arka” 1995, nr 56
  • Seweryn Goszczyński wśród żołnierzy i braci. Glosa do „odrzuconego obrazu” romantyzmu. W: Zapomniane wielkości romantyzmu. Pokłosie sesji, red. Zofia Trojanowiczowa, Zbigniew Przychodniak, Poznań 1995
  • Tyś niewolnik, jedyna broń niewolników jest zdrada”. Dzieje wersu 343 z „Powieści Wajdeloty”. W: Ecriture/pisanie. Materiały z konferencji polsko-francuskiej, red. Zofia Mitosek, Jakub Z. Lichański, Warszawa 1995
  • O Jerzym Giedroyciu i polityce polskiej lat 1989-1994 – „Więź” 1994, nr 9 oraz Spotkania z paryską „Kulturą”, red. Zdzisław Kudelski, Warszawa 1995
  • Pogranicze romantyczne (próba postawienia kilku pytań). W: Granice i pogranicza. Język i historia. Materiały międzynarodowej konferencji naukowej, red. Stanisław Dubisz, Alicja Nagórko, Warszawa, 27-28 maja 1993, Warszawa 1994
  • Z badań nad recepcją i publicznością literacką Mickiewicza w zaborze rosyjskim. W: Księga w 170 rocznicę „Ballad i romansów”, red. Jacek Kolbuszewski, Wrocław 1993
  • Z problemów recepcji twórczości Mickiewicza w zaborze rosyjskim w latach 1831-1855. W: Mickiewicz w 190-lecie urodzin. Materiały z sesji naukowej, red. Halina Krukowska, Białystok 1993
  • Pięć książek o Mickiewiczu i parę innych spraw, „Res Publica Nova” 1993 nr 11
  • Studia Norwidiana” (omówienie zawartości dotychczas wydanych numerów), „Ethos” 1992 nr 4
  • Mickiewicz w systemie carskich zakazów. Cenzura, prawo i próby ich oficjalnego omijania, „Pamiętnik Literacki” 1992 z. 3
  • Wśród „zagubionych romantyków” („Kultura” podczas przełomu październikowego). W: Między Polską a światem. Kultura emigracyjna po 1939 roku, red. Marta Fik, Warszawa 1992
  • Książki Mickiewicza w drodze do zaboru rosyjskiego, „Akta Towarzystwa Historyczno-Literackiego w Paryżu”, t. 1: 1991
  • [rec.] Krzysztof Rutkowski, Braterstwo albo śmierć. Zabijanie Mickiewicza w Kole Sprawy Bożej, „Przegląd Katolicki” 1989 nr 23
  • [rec.] Astolphe de Custine, Listy z Rosji. Rosja w 1839, „Przegląd Katolicki” 1989 nr 1
  • [rec.] ks. Antoni Dunajski, Chrześcijańska interpretacja dziejów w pismach Cypriana Norwida, „Znak” 1988 nr 8
  • W stronę poznania Norwidowskich odniesień biblijnych, „Studia Norwidiana” 5/6: 1987/1988
  • Kamieński na zesłaniu, „Więź” 1987, nr 2/3
  • Do matki Polki”, „Tygodnik Powszechny” 1986, nr 12. W wersji angielskiej: „To a Polish Mother”, „Scottish Slavonic Review” 1987, nr 9
  • Pomysły do edycji “Pism zebranych” Seweryna Goszczyńskiego, „Pamiętnik Literacki” 1986 z. 2
  • Z notat Brata Seweryna, „Więź” 1986, nr 2/3
  • Próba interpretacji wiersza Norwida „Ciemność”. W: Język Cypriana Norwida. Materiały z konferencji zorganizowanej przez Pracownię Słownika Języka Norwida w dniach 4-6 listopada 1985 roku, red. Krzysztof Kopczyński, Jadwiga Puzynina, Warszawa 1986 oraz „Studia Norwidiana” z. 5/6 (1987/1988)
  • Wieczór autorski Czesława Miłosza w Centralnym Klubie Studentów PW „Stodoła, „Z Archiwum Warszawskiego Koła Polonistów” 1981 (opracowanie wspólnie z Hanną Głowińską)

 

Wspomnienia, publicystyka i inne (wybór)

  • Eligiusz – takim go pamiętam. W: Eligiusz Szymanis, Projekt „Dziady”, oprac. Maria Makaruk, Warszawa 2019
  • Norwid i jego praprawnuki. W: Norwid i my… O Pracowni Słownika Języka Cypriana Norwida, red. Tomasz Korpysz, Jadwiga Puzynina, Barbara Subko, Ewa Teleżyńska, Kraków 2016
  • Słowo poety. W: Obecność. Wspomnienia o Czesławie Miłoszu, red. Anna Romaniuk, Warszawa 2013
  • Mój pierwszy krok do Europy. W: Zabawy pożyteczne prozą. Z przyjacielstwa Andrzejowi K. Guzkowi uczynione i Jemuż dedykowane, red. Ewa Bem-Wiśniewska, Warszawa 2010
  • Dokument a film antropologiczny – wystąpienie w panelu podczas 7. Przeglądu Filmów Etnograficznych „Oczy i obiektywy” (Warszawa 2010). Publikacja: Dokument a film antropologiczny – w poszukiwaniu wyróżników i granic, „Konteksty. Polska Sztuka Ludowa” 2010 nr 4
  • Hura – nadciąga cyfryzacja. Telewizja – publiczna, ale jaka?, „Gazeta Wyborcza”, 16.09.2010 (wspólnie z ks. Andrzejem Lutrem)
  • Polska produkcja dokumentalna – stan na rok 2010 i perspektywy, „Magazyn Filmowy SFP” 2010 nr 3
  • Polski dokumentalista naszych czasów. W: „Katalog Festiwalu Antropologii Wizualnej Aspekty” (Toruń 2009)
  • Current Situation of Documentaries in Poland, “Documentary Handbook 2”. IDF Prague 2007
  • Co-productions Evolving. „DOX. Documentary Film Magazine”. Issue 73: November 2007
  • Wspomnienie sprzed grudnia, „Dialog” 2005 nr 4
  • About a world still not depicted, „DOX. Documentary Film Magazine”, Sept. 2004
  • A Visit to Kaliningrad, „Uncaptive Minds. A Journal of Information and Opinion in Eastern Europe” 1992 vol. 2
  • Demokracja i prasa lokalna, „Rzeczpospolita” 1992 nr 235 (wspólnie z Markiem Łazińskim)
  • Maria Grabowska (1922-1989), „Rocznik Towarzystwa Literackiego im. Adama Mickiewicza” 1989, Warszawa-Łódź 1991
  • Ireneusz Gugulski, „Tygodnik Solidarność” 1990 nr 31
  • Na wschód od wolności, „Kultura” (Paryż) 1989 nr 11 (wspólnie z Moniką Agopsowicz)
  • Wydawnictwo CDN. Katalog 1982-1988 i zapowiedzi wydawnicze. Catalogue 1982-1988 and List of Forthcoming Books, Warszawa 1989 (redakcja pod pseudonimem Konrad Piwnicki)
  • Gra w Uniwersytet, Warszawa 1985 (pod pseudonimem Andrzej Mirecki, wspólnie z Wojciechem Maziarskim i Maciejem Strzemboszem). Przedruk w: Samorząd studencki Uniwersytetu Warszawskiego w latach 1980-1989, red. Marek Kunicki-Goldfinger, Warszawa 2010, wyd. 2 Warszawa 2025
  • Harcerstwo niepokorne, „Tygodnik Solidarność” 1981 nr 6
  • Tadeusza Reytana dzieje najnowsze, „Głos” 1980 nr 1-2 (pod pseudonimem Andrzej Drogosz, wspólnie z Maciejem Rysiewiczem)

E-kurs

  • Jak przygotować projekt filmu dokumentalnego? Warszawa 2016 (wspólnie z Beatą Dzianowicz)

Autoreferat i opis dorobku powstałe w związku z uzyskaniem stopnia doktora habilitowanego sztuk filmowych (2017): pdf (jest na starej stronie i na academia.edu)

Wybór książek i artykułów znajduje się na:

https://uw.academia.edu/KrzysztofKopczyński